Amerika Birleşik Devletleri (ABD) donanmasına ait bir adet F-35C Şimşek tipi savaş uçağı, 25 Ocak'ta Güney Çin Denizi'nde tatbikat yaparken düştü.
Tatbikat sırasında düşen F-35C uçağını değerlendiren uzmanlar, başta Çin ve Rusya olmak üzere ABD ile rekabet içerisinde olan ülkelerin, uçağın enkazına ulaşmaya çalıştıklarını belirtti.
Carl Vinson ve Abraham Lincoln uçak gemisi filolarının Güney Çin Denizi'nde müşterek tatbikat yaptıkları esnada yaşanan kazanın sonucunda, özellikle Çin'in düşen uçağı araması bekleniyor. Çünkü Çin, uçağın düştüğü bölgeyi kendi kara sularına dahil olduğunu iddia ediyor.
İSTİHBARAT SAVAŞI YAŞANIYOR
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, konu ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Pasifik Okyanusunda bir süredir ABD ile Çin arasında bir istihbarat savaşı yaşandığını belirten Caşın, ABD'nin kendisine 110 milyon dolara mal olan uçağın, Çin'in eline geçmemesi için her şeyi yapabileceğini belirtti.
Deniz hukukunda, ganimetin bulan kişiye ait olduğunu ifade eden Caşin, Çin'in uçağın enkazını bulması halinde yapabileceklerini, "Çin, enkaza ulaşması durumunda radardan gizlenme, sensörler ve veri işleme donanımları, 5. jenerasyon ileri harp teknolojisine sahip bu uçağın bütün kritik bilgilerine ulaşır, donanımını öğrenir ve kopyalar, aynısını yapar" cümlesiyle açıkladı.
ÇİN BUNU DAHA ÖNCE YAPTI
Tarihte bu duruma benzer bir çok olay yaşandığını belirten Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, ABD'nin daha önce düşen uçaklarıyla ilgili, "9 Nisan 2019'da Japonya'ya ait bir F-35 Pasifik Okyanusu'nda, Kasım 2021'de Mısır'dan kalkan İngiltere'ye ait bir F-35 Suriye açıklarında düştü. Diğer üç F-35 ABD içinde kaza yaptı, bunlarla ilgili çok fazla bilgi yok" dedi.
Çin'in yaklaşık 20 yıl önce de ABD'e meydan okuduğunu belirten Caşin, "Çin, 1 Nisan 2001'de ABD EP-3E istihbarat uçağını Hainan Adası'nda acil inişe zorlandı. Pilotları gözaltına aldı. Uçağın donanım bilgileri kopyalandıktan sonra mürettebat ABD'ye teslim edildi. Dolayısıyla Çin, hem ABD'nin 7 Mayıs 1999'da vurduğu Çin'in Belgrad Büyükelçiliği'nin intikamını aldı, hem de uçağını istihbarat bilgilerini ele geçirdi. Çin, ABD'nin bu stratejik silahlarını kopyalayarak deniz kuvvetlerinde olduğu gibi hava kuvvetlerinde de ABD'ye üstünlük sağladı. Bu aslında Çin'in 21. yüzyılda ABD'ye en büyük meydan okuması oldu" cümleleriyle açıklamasını sonlandırdı.
RUSYA DA ENKAZA ULAŞMAK İSTEYECEK
Savunma politikaları uzmanı Arda Mevlütoğlu da, ileri teknoloji kullanılarak üretilen uçak, gemi, denizaltı gibi ürünlerin bir parçasının bile çok değerli olduğunu ifade etti.
Tarihte daha önce bu tarz onlarca olay olduğunu belirten Mevlütoğlu, "Çin, 1 Nisan 2001'de ABD EP-3E istihbarat uçağını acil inişe zorlamış mürettebatı gözaltına almıştı. Uçağın istihbari bilgilerini kopyaladıktan sonra pilotları serbest bırakmıştı. Diğer bir örnek İran, 2011 Aralık'ta ABD'nin insansız hava aracını kendi topraklarına mecburi inişe zorlamış daha sonra da ele geçirmişti. Araç üzerinde incelemeler yapan İran, daha sonra benzerini kendisi yapmıştı" ifadelini kullandı.
