Harvard Üniversitesi François-Xavier Bagnoud (FXB) Sağlık ve İnsan Hakları Merkezi'nden araştırmacılar, 7 Ekim-17 Kasım 2023 tarihlerinde Gazze'de bulunan hastanelerin etrafında MK-84 patlamaları sonucu oluşan çukurları inceledi. Uydu görüntülerinden yararlanılan araştırmada toplam 36 hastane ve 592 çukurun detaylı analizine yer verildi.
"PLOS Global Public Health" dergisinde yayımlanan araştırma kapsamında, İsrail ordusu tarafından kullanılan ABD menşeli MK-84'lerin patladığı noktaların, Gazze'deki hastanelere olan yakınlığı ölçüldü.
Araştırma sonucu, patlama noktasının 360 metre uzağında bulunanları öldürebilecek, 800 metrede ise insanlarda yaralanmaya ve binalarda hasarlara yol açabilecek patlama yarıçapına sahip MK-84 bombalarının, Gazze'deki hastanelerin "tehlikeli derecede yakınında" patlatıldığı ortaya koyuldu.
Gazze'deki hastaneler ayrım gözetmeksizin bombalanmış
İncelenen 36 hastaneden 9'unun en fazla 360, en az 14 metre yakınında bomba patlamasını oluşan çukurlardan tespit eden uzmanlar, hastanelerin yüzde 83'ünün 800 metre yakınına da en az bir bombanın isabet ettiğini buldu.
Bulgular ışığında, İsrail ordusunun, Filistinli siviller için "tahliye bölgesi" olarak belirlediği yere 100'den fazla MK-84 bombası attığı, bunlardan 38'inin tahliye bölgesinde yer alan hastanelerin 800 metre yakınında patlatıldığı tespit edildi.
Uydu görüntülerinin çekildiği dönemde, on binlerce sivilin bu hastaneleri ve çevresindeki alanları sığınacak yer olarak kullandığına işaret edilen araştırmanın sonuçları, uluslararası insancıl hukuk kapsamında özel koruma sağlanan hastanelerin ayrım gözetmeksizin bombalandığını ortaya koydu.
"İsrail, Gazze'nin her yerinde bu bombayı kullanıyor"
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan araştırmanın yazarlarından FXB Sağlık ve İnsan Hakları Merkezi Veri ve Araştırma Analisti Dennis Kunichoff, ekip olarak özellikle dünya genelinde insan haklarının temel ilkelerine aykırı durumları incelediklerini söyledi.
Kunichoff, Batı Şeria'daki Birzeit Üniversitesi Toplum ve Halk Sağlığı Enstitüsü işbirliğinde başlattıkları "Filistin Sağlık ve İnsan Hakları Programı" ile hem 7 Ekim 2023'ten önce hem de sonra Gazze'deki insan haklarına aykırı olaylarla ilgili çalışmalar yürüttüklerini belirtti.
MK-84 bombalarının, geçmişte İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarında ve ABD'nin girdiği pek çok savaşta kullanıldığını kaydeden Kunichoff, bombaların yarattığı tahribatın çok büyük olması nedeniyle çoğu ülkenin bu bombayı nüfusun yoğun olduğu bölgelerde kullanmamak üzere anlaşmalar imzaladığını ifade etti.
Kunichoff, İsrail'in bu ülkeler arasında bulunmadığını ve dünyada nüfusun en yoğun olduğu yerlerden biri olan Gazze'nin her yerinde bu bombayı kullandığını vurguladı.
"Gazze'deki savaşı konu alan çalışmaları sürdüreceğiz"
M-84'lerin Gazze'deki kullanımının, yoğun nüfuslu kentsel alana atılma sıklığı açısından emsalsiz olduğunu vurgulayan Kunichoff, araştırma bulgularının Uluslararası Adalet Divanı (UAD) ve Uluslararası Ceza Mahkemesinde (UCM) devam eden süreçlerde İsrail'e karşı kullanılma ihtimaline ilişkin soruya, "Bulguların, hastanelerin uluslararası insancıl hukukun gerektirdiği şekilde korunmadığına kanıt olacağını umuyoruz." yanıtını verdi.
Kunichoff, "Gazze'deki savaşı konu alan çeşitli çalışmalar yapmayı sürdüreceğiz. Atılan bu bombalarla ilgili daha kapsamlı ve güncel bir çalışma yapmak da bunlardan biri olacak." ifadesini kullandı.
MK-84 bombası
General Dynamics Ordnance and Tactical Systems şirketi tarafından ABD Savunma Bakanlığı için üretilen serbest düşümlü MK-84 bombası, yaklaşık 1 ton ağırlığında ve 3,83 metre uzunluğunda.
Vietnam Savaşı sırasında geliştirilen bomba, büyük boyutu ve içerdiği patlayıcıyla bina bloklarını yıkabilecek, çok büyük hasar verebilecek güçte. MK-84, yüzlerce metre ötedeki hedefi yok etme kapasitesine sahip bir bomba olarak da biliniyor.
Reuters'a konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen resmi kaynaklar, 7 Ekim 2023-28 Haziran 2024 döneminde ABD'nin İsrail'e en az 14 bin MK-84 bombası ve diğer mühimmatlardan sevk ettiğini bildirmişti.