Postkolonyalizmin odağında bulunan ve bu odağın, son derece kötü bir şekilde tesir ettiği Orta Doğu ve İslam dünyasında yaşanan önemli gelişmeler, Ortadoğu Haber tarafından derlendi.
- Taliban, Afganistan’a muktedir oldu
Taliban, Afganistan'da 6 Ağustos'ta yıllar sonra ilk kez bir vilayet merkezini ele geçirdi. 9 gün sonra 15 Ağustos'ta ise ABD’yi mağlup edip başkent Kabil'i de ele geçirerek 20 yıl sonra Afganistan'da yeniden kontrolü sağladı.
- ABD ile İran arasında “nükleer” müzakereler yapıldı
Tahran ve P5+1 ülkeleri arasında (ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya) İran’ın nükleer programı nedeniyle yaklaşık 1 buçuk yıldır devam eden müzakereler bir mutabakata dönüştürüldü. İsrail'in anlaşmaya tepkisi sert oldu.
- 41. Katar’a yönelik yaptırımlara son verildi
Körfez'deki Katar'a yönelik lojistik ve diplomatik ambargonun yol açtığı kriz, Suudi Arabistan'ın el-Ula kentindeki 41. Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) zirvesinde liderlerin imzaladığı sonuç bildirgesiyle sona erdi.
- İbrahim Reisi, İran’ın cumhurbaşkanı oldu
Muhafazakar lider İbrahim Reisi, İran’da, katılım oranının 1979’dan bu yana ilk kez yüzde 50’nin altında kaldığı cumhurbaşkanlığı seçimlerini açık ara farkla kazanarak göreve geldi.
- Gazze’deki Mayıs Savaşı’nda yüzlerce insan öldürüldü
Mayıs ayında Gazze'deki sağlık otoriteleri, İsrail hava saldırıları nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısının 227'yi bulduğunu bildirdi. Ölenlerin 64'ünün çocuk olduğu belirtilirken, 1530 kişinin yaralandığı aktarıldı.
- Arap ülkeleri İsrail ile normalleşmeye hız verdi
Arap ülkelerinin İsrail'le 1970'lerin sonlarında başladığı ancak sınırlı kalan normalleşme süreci, 2020'ye gelindiğinde 4 Arap ülkesinin bu kervana katılması ve bazılarının ilişki düzeyini "ittifak" seviyesine çıkarmasıyla yeni bir boyut kazandı. 2021’de normalleşme kervanı, üyelerini arttırmaya devam etti.
- Tunus’ta cumhurbaşkanlığı darbesi gerçekleştirildi
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'in başbakanı azlederek, Meclis'in çalışmalarını durdurması Arap Baharı'nın doğum yeri olan ülkeyi belirsizliğe sürükledi.
- Türk SİHA’ları, Etiyopya’daki savaşın seyrini değiştirdi
Etiyopya'daki iç savaşı kaybetmek üzere olan hükümet, Türk SİHA'larıyla dengeyi değiştirdi. Abiy Ahmed askerlerini 'kahraman' olarak selamlasa da savaşın kaderini değiştiren gerçek kahramanların gökyüzünde süzüldüğünü ifade etti.
- Ayrılıkçı Bosnalı Sırp lider Dodik, diplomasi kaosu yarattı
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Sırp üyesi Milorad Dodik'in Dayton Barış Antlaşması'nın aslına dönülmediği takdirde Sırp Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilan edeceğini söylemesi, ülkedeki siyasi krizin tuzu biberi oldu.
- Sırbistan Kosova gerginliği sürdü
Sırbistan plakalı taşıtlara geçici Kosova plakası verilmesinin ardından sınır kapılarına giden yolun Kosovalı Sırplar tarafından kapatılması gerginliği tırmandırdı. Kosova sınırının özel polis birliklerince korunmasına karşılık veren Sırbistan, orduya ait uçak ve tanklarla "güç gösterisi" yaptı.
- Türkiye-Afrika ilişkileri geliştirildi
Türkiye’nin küresel sisteme yönelik eleştirileri Afrika kıtasından önemli oranda destek bulurken, ekonomiden diplomasiye, güvenlikten kültür ve sanata pek çok alanda yürütülen bölgesel ilişkiler Batılı ülkelerin postkolonyal hayallerini bozdu.
- Sezai Karakoç ve Teoman Duralı hayatını kaybetti
Yazın ve düşünce dünyasının en önemli isimlerinden şair, yazar ve mütefekkir Sezai Karakoç İstanbul’da, 16 Kasım 2021’de, dünya hayatına gözlerini yumdu. Felsefe profesörü, biyolog, akademisyen ve düşünür Prof. Dr. Teoman Duralı ise 6 Aralık 2021’de, 74 yaşında irtihal etti.
- Rusya Kırım ilhakını sürdürdü
İşgalci Rus askerleri Kırım’a ilk olarak, 20 Şubat 2014 tarihinde girdi. Geçen 7 yılda olduğu gibi 2021’de de Kırım Tatarları başta olmak üzere Ukrayna’ya bağlı kalmak isteyenler, kaçırılmalarla, düzmece davalarla, keyfi baskın ve sorgularla korkutulmaya çalışıldı.
- Libya’da seçimler arapsaçına döndü
Uzun bir süredir iç savaş ve siyasi istikrarsızlıkla boğuşan Kuzey Afrika’nın petrol ve doğal gaz zengini ülkesi Libya’da seçim krizi sürdü. Seçimi denetlemekle görevli meclis komisyonu, “belirli aşamaları olan yeni, gerçekçi ve uygulanabilir bir yol haritası” oluşturulması gerektiğini ifade ederek cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tarihini belirlemeyi reddetti.
- Lübnan, Suudi baskısına maruz kalarak ekonomik çıkmaza girdi
Suudi Arabistan yönetiminin Ekim sonunda Lübnan’ın Riyad Büyükelçisini sınır dışı etmesi ve Beyrut’taki Büyükelçisini geri çağırması, iki devlet arasında yeni bir krizin kapısını araladı. Suudilerin diplomatik ilişkileri kesmekle yetinmeyip Lübnan’dan yapılan ithalatı durdurma kararı alması ise zaten ekonomik çöküş içindeki ülkeye ağır darbe oldu.
- Irak’ta Sadr Grubu genel seçimleri kazandı
Irak'ta 10 Ekim'de yapılan genel seçimleri, Şii din adamı Mukteda es-Sadr liderliğindeki ittifak kazandı. Açıklanan resmî sonuçlara göre 329 sandalyeli mecliste Sadr hareketi 73 sandalye kazanırken eski Meclis Başkanı Muhammed Halbusi liderliğindeki Sünni ittifak 37 sandalyeyle ikinci sırada yer aldı.
- Esed, zulmünü sürdürdü
Fransa himayesinden ayrılarak 17 Nisan 1946'da bağımsızlığına kavuşan Suriye Arap Cumhuriyeti'nde Esed rejimi diktatoryasına karşı 2011'de başlayan direniş, 2021’de de sürdü. Esed rejimi ve müttefiklerince esrar tarlasına dönüştürülen Suriye’de binlerce insan diktatoryanın kurbanı oldu.
- Sudan’da Abdulfettah el-Burhan, yönetimi elde etti
Sudan'da 25 Ekim sabahı Başbakan Abdullah Hamduk ile çok sayıda siyasetçi gözaltına alınmış, ertesi gün Hamduk'un serbest bırakıldığı açıklanmıştı. Askeri müdahale sonrası azledilen Hamduk, orduyla herhangi bir diyaloğa girmeden durumun 25 Ekim öncesine döndürülmesi şartına sıkıca bağlı olduğunu belirtmişti.
- Çözüm yok, cennet ve cehennem var: Yemen
Ortadoğu'nun en yoksul ülkelerinden Yemen'de Suudi Arabistan'ın öncülüğünde başlatılan savaş 2021’de altıncı yılını doldurdu. Yüz binden fazla insanın hayatını kaybettiği tahmin edilen savaşta halkın yüzde 80'i yardıma muhtaç. Kıtlık ve salgın koşulları sebebiyle Yemen'deki bilanço ağırlaşmaya devam ediyor.
