Gazze'deki Rosary Rahibe Okulu'nun beşinci ve altıncı sınıf öğrencilerinin, İsrail'in Gazze'ye yönelik yıkıcı askeri saldırısını başlatmasından iki gün sonra, 9 Ekim 2023 tarihinde bir fen sınavına girmeleri gerekiyordu. Ancak sınava hiç giremediler.
Özel okulda fen bilgisi öğretmenliği yapan Ruwaida Amer'e göre okul, kütüphanesi ve tiyatrosuyla birlikte 4 Kasım'da İsrail ordusu tarafından yerle bir edildi.
Kuşatma altındaki Filistin bölgesinde BM tarafından yönetilenler de dahil olmak üzere yüzlerce okul bombalandı, öğrenciler ve öğretmenler öldürüldü. 100 günü aşkın süredir devam eden İsrail bombardımanı eğitim altyapısını tahrip etti ve binlerce kuşatılmış öğrencide psikolojik travmaya neden oldu.
24 Ocak, BM Genel Kurulu tarafından ilan edilen altıncı Uluslararası Eğitim Günü, ancak on binlerce Gazzeli öğrenci harabeye dönen okullarına gidemiyor.
İşte savaşın Gazze'nin eğitim altyapısına nasıl zarar verdiğine bir göz atın:
Gazze Şeridi'nde kaç okul ve kaç öğrenci var?
Gazze'deki okulların yüzde 40'ından fazlası (288) BM Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) tarafından işletilirken, geri kalanı ya doğrudan Filistin Yönetimi tarafından işletiliyor ya da özel olarak yönetiliyor.
İsrail'in 10.000'i çocuk olmak üzere 25.000'den fazla kişinin ölümüne neden olan kara ve hava saldırılarının devam etmesi nedeniyle Gazze'deki 2,3 milyon insanın yüzde 85'inden fazlası yerinden edildiği için bu okulların tamamı şu anda kapalı durumda.
UNRWA'nın 2018 verilerine göre Gazze'de 737 okul bulunuyordu. UNRWA'ya ait 288 okulda en az 9.367 öğretmen görev yapmakta.
Gazze'de kaç çocuk okula gidemiyor?
İşyerleri ve okullar da dahil olmak üzere yerleşim alanlarının ayrım gözetmeksizin hedef alındığı savaş nedeniyle Eğitim Bakanlığı'nın 2023-2024 eğitim-öğretim yılını askıya aldığı 6 Kasım 2023 tarihinden bu yana Gazze'de hiçbir öğrenci okula gidemedi. İsrail, Hamas savaşçılarıyla mücadele ettiğini söyleyerek kendini savundu ancak hak grupları Tel Aviv'in sivilleri korumak için çok az çaba sarf ettiğini söylüyor.
OCHA 27 Ekim 2023 tarihinde Gazze'de 625.000'den fazla öğrenci ve 22.500'den fazla öğretmen olduğunu bildirdi.
Gazze'de kaç okul hedef alındı?
Filistin Eğitim Bakanlığı'na göre 280 kadar devlet okulu ve UNRWA tarafından işletilen 65 okul yıkıldı ya da hasar gördü.
Filistin Yönetimi okullarının yüzde 90'ı doğrudan ya da dolaylı hasara maruz kaldı. Okul binalarının yaklaşık yüzde 29'u yıkıldıktan ya da ağır hasar gördükten sonra hizmet dışı kaldı.
Save the Children'ın Filistin Direktörü Jason Lee Ekim ayında şunları söyledi: "Çocukların sığındığı okullar ve hastaneler de dâhil olmak üzere sivil altyapıya yönelik saldırılar vicdansızlığın da ötesindedir. Bu savaş insanlığı erozyona uğratıyor ve kontrolden çıkıyor."
Özel okullar için de durum aynı. Amer, "İlk ay acı vericiydi çünkü okullar doğrudan hedef alındı" dedi.
Gazze Şeridi'nde en az 133 okul ülke içinde yerinden edilmiş Filistinliler için barınak olarak kullanılıyor. Bu okullar, 1.9 milyondan fazla insanın yerinden edilmiş olması nedeniyle kapasitelerinin çok üzerinde insanı barındırmaktadır.
İsrail, sığınak olarak kullanılan çok sayıda okula saldırarak yerinden edilmiş Filistinlileri öldürdü. Kasım 2023'te İsrail güçleri UNRWA tarafından işletilen Al Fakhoura okuluna saldırarak en az 15 kişiyi öldürdü. Bundan bir hafta sonra Al-Buraq okulunda en az 25 kişi öldürüldü. Aralık 2023'te Shadia Abu Ghazala okuluna düzenlenen saldırılarda çok sayıda kişi öldürüldü.
Gazze'deki tüm üniversiteler neden yıkıldı?
İsrail saldırısının yükünü sadece okullar çekmiyor. Üniversiteler de dahil olmak üzere yüksek öğrenim merkezleri tamamen felç oldu. Filistin haber ajansı Wafa, Gazze'deki 12 yüksek öğretim kurumunun hasar gördüğünü ya da yıkıldığını ve üniversite eğitiminin tamamen sekteye uğradığını bildirdi.
Cenevre merkezli bağımsız Euro-Med İnsan Hakları Gözlemcisi, İsrail'in Gazze'deki tüm üniversiteleri aşamalı olarak sistematik bir şekilde yok ettiğini söyledi. Gözlemci yaptığı açıklamada, ilk aşamada İslam ve El-Ezher üniversitelerinin bombalandığını belirtti.
Gazze şehrinin güneyinde bulunan İsraa Üniversitesi, 17 Ocak'ta İsrail medyası tarafından yayınlanan bir videodan da anlaşılacağı üzere İsrail güçleri tarafından yıkıldı. Üniversite yetkilileri, İsrail'in kampüsü işgal ettiğini ve yıkmadan önce aylarca askeri üs ve gözaltı tesisi olarak kullandığını söyledi.
Euro-Med İnsan Hakları Gözlemcisi, İsrail ordusunun ayrıca 94 üniversite profesörünü öldürdüğünü belirtti. Gözlemci, İsrail'in okulları yıkmasını "Filistinlilere ait kültürel ve tarihi varlıkların kasıtlı olarak yok edilmesi" olarak değerlendirdi.
"Gözlemci, hedef alınan akademisyenlerin çeşitli akademik disiplinlerde çalıştığını, ders verdiğini ve fikirlerinin birçoğunun Gazze Şeridi'ndeki üniversitelerde akademik araştırmaların temel taşlarını oluşturduğunu" söyledi.
Euro-Med, can ve mal kaybının boyutları göz önüne alındığında savaş sonrası akademik döneme dönmenin çok zor olacağını belirtti.
Filistin Merkezi İstatistik Bürosu'nun 2018 verilerine göre Filistinliler dünyadaki en yüksek okuryazarlık oranlarından birine sahip. Filistinli mezunlar matematik, mühendislik ve işletme gibi alanlarda yüksek performans gösteriyordu.
Gazze'de kaç öğrenci ve öğretmen öldürüldü ve yaralandı?
Filistin Eğitim Bakanlığı'na göre 16 Ocak itibariyle 4.327 öğrenci öldürüldü ve 7.819 öğrenci de yaralandı. 231 öğretmen ve idareci de öldürüldü.
Öğrenciler ne zaman okula dönecek?
İsrail'in savaşı devam ettiği Gazze'de öğrencilerin ne zaman okula döneceği belirsiz. Hasar gören tüm okul binalarının onarılması muhtemelen aylar, hatta yıllar alacaktır.
Gazze'deki okul öğrencileri için e-öğrenme başlatma planları bulunuyor. Ancak Filistin Eğitim Bakanlığı'na göre eğitim, işgal altındaki Batı Şeria'dan verilecek.
Telekomünikasyon kesintilerinin yaygın olduğu, öğrenci ve öğretmenlerin istikrarlı elektrik ve internete erişiminin olmadığı Gazze'de e-öğrenme modelinin uygulanması zor olacaktır. Dahası, çoğu insan evlerini terk etmek ve mülteci kamplarında barınmak zorunda kaldı.
Gazze'den fen bilgisi öğretmeni Amer, "E-öğrenme olması mümkün değil. Barınak yok, internet yok ve uygun koşullar yok” dedi.
Bu arada, işgal altındaki Batı Şeria'daki okullar ve üniversiteler, 7 Ekim'den bu yana baskınlar ve yerleşimci şiddeti dramatik bir şekilde artarken, çevrimiçi derslerle e-öğrenme modeline geçmeye başladı bile. Bu okullar arasında Batı Şeria'nın İsrail'in ayrım duvarıyla işgal altındaki Batı Şeria'nın geri kalanından ayrılan "dikiş bölgesinde" bulunan 55 okul da yer alıyor.
İşgal altındaki Batı Şeria artan yerleşimci ve İsrail güçlerinin saldırılarıyla sarsılıyor. 7 Ekim'den bu yana en az 371 Filistinli İsrail güçleri ve yerleşimciler tarafından öldürüldü.
Amer, okulu kapatılmaya zorlandığından beri bazı öğrencileriyle halka açık yerlerde buluştu ya da onlarla internet üzerinden konuştu. Öğrencilerinden üçü savaşta öldürüldü ve bazıları evlerini kaybetti. Gazze'deki öğrencilerin savaş nedeniyle yaşadıkları travma için psikolojik desteğe ihtiyaçları olduğunu söyledi.
Amer, "Onları psikolojik olarak desteklemek istiyorum ama içinde bulundukları koşullar çok zor" dedi.
