İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze Şeridi'nde 1 yıldır gerçekleştirdiği soykırımı ve Lübnan'a yönelik son dönemde artan saldırıların, İsrail için bir "varoluş savaşı" anlamına geldiğini savunuyor. Ancak göstergeler, bunun İsrail ekonomisine de ciddi olumsuz yansımalarının olduğunu gösteriyor.
Haaretz gazetesinin haberine göre, İsrail'e gelen turist sayısı, Gazze Şeridi'ndeki saldırılar ve kuzeydeki gerilim nedeniyle kurulduğu 1948'den bu yana benzeri görülmemiş bir şekilde düştü.
İsrail İstatistik Bürosu'nun 2024 yılının ilk yarısına ilişkin verilerine göre, ülkeye gelen turist sayısı, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 75'lik bir düşüşle, 2 milyondan 500 bin kişiye geriledi.
Filistin İsrail Araştırmaları Merkezinin (Ehli) raporlarına göre de İsrail'de otellerin yüzde 10'u, 2025 yılına kadar kapılarını kalıcı olarak kapatmaya hazırlanıyor.
Merkeze göre kriz öyle bir boyuta ulaştı ki Avrupalı ve ABD'liler başta olmak üzere uluslararası sigorta şirketleri, İsrail'e seyahat edenlere poliçe satmayı birçok kez reddetti.
İsrail'e gelen turist sayısının en son zirve yaptığı yıl, toplam turist sayısının 4,5 milyona ulaştığı 2019'du. Ardından gelen iki yıl içinde ise turizm, pandemi nedeniyle dünyanın diğer ülkeleri gibi ciddi bir darbe aldı.
Enflasyon yükseldi
İsrail'de geçen aylarda enflasyonun yüzde 3'ün altına düşmesiyle faiz indirimine hazırlanılırken, tüketici fiyatları yeniden yükseldi. Buna göre, ülkenin yıllık enflasyonu, Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyelerini gördü.
İsrail piyasası, konut fiyatlarındaki artışın yanı sıra Kızıldeniz krizi nedeniyle başta sebze, meyve ve bazı tüketim malları olmak üzere hayati önem taşıyan emtialara olan talebi karşılayamadı.
Yemen'deki İran'ın desteklediği Husiler, İsrail'in Gazze'deki saldırılarına tepki amacıyla 31 Ekim 2023'ten bu yana Yemen açıklarında İsrailli şirketlere bağlı olduğunu belirttikleri ticari gemilere el koyuyor, bazılarına da insansız hava araçları ve füzelerle saldırılar düzenliyor.
Kızıldeniz'deki kriz nedeniyle ülkede ağustos ayında taze sebze fiyatları yüzde 13,2, ulaştırma fiyatları yüzde 2,8 arttı.
Emlak krizi yaşanıyor
Konut fiyatları ise ağustos ayında enflasyon endeksinde aylık yüzde 0,9 arttı. Bu üst üste sekizinci artış olurken, yıllık bazda artış yüzde 5,8 olarak gerçekleşti.
Kiralar ve konut fiyatları, Ekim 2023'ten bu yana Lübnan sınırından ve Gazze Şeridi'ne komşu bölgelerden göç edenler gibi çeşitli nedenlerle başta İsrail'in merkezi olmak üzere birçok bölgede arttı.
Bunun yanı sıra 7 Ekim'den bu yana inşaat sektöründe 90 binden fazla Filistinli işçinin bulunmaması, gayrimenkul krizi riskini artırdı.
İsrail Müteahhitler Birliğinin verileri, saldırıların öncesinde emlak piyasasında 40 bin olan işçi açığının, son dönemde Filistinli işçilerin yokluğu nedeniyle 130 bine çıktığını gösteriyor.
İsrail'in kredi notu düşürüldü
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, eylül ayında İsrail'in kredi notunu "A2"den "Baa1"e düşürürken, ülkenin kredi notu görünü görünümünü negatifte tuttu.
Kredi derecelendirme kuruluşunun açıklamasında, not indiriminin temel nedeninin jeopolitik riskin önemli ölçüde yoğunlaşarak çok yüksek seviyelere ulaşması ve İsrail'in hem yakın hem de uzun vadede kredibilitesi için önemli olumsuz sonuçlar doğurması olduğu kaydedildi.
Moody’s'in ardından benzer bir adım da Standard & Poor's'dan geldi. S&P, İsrail'in uzun vadeli kredi notunu "A+"dan "A"ya, görünümü ise negatife düşürdü.
Kredi notunun negatife düşürülme nedeni olarak güvenlik ve savunma konusundaki riskler gösterildi.
