Aralık 2024’te Beşar Esad rejiminin çöküşünden bu yana en şiddetli olaylar olarak nitelendirilen bu çatışmalar, yüzlerce sivilin hayatını kaybetmesine neden oldu. Yaşananların ardından dikkatler, bu olayların arkasında kimlerin olduğu sorusuna çevrildi.
Rusya’nın Rolü Tartışılıyor
Çatışmaların, Rusya'nın Hmeymim Hava Üssü ve Tartus Limanı gibi stratejik üslerinin bulunduğu bölgelerde gerçekleşmesi, Moskova’nın bu olaylara müdahil olup olmadığına dair tartışmaları alevlendirdi. Yeni Suriye yönetimi, olayların arkasında dış güçlerin bulunduğunu iddia ederken, İran’ın da bu isyan hareketine destek verdiği öne sürüldü. Ancak gözler, Esad rejiminin geleneksel müttefiki olan Rusya’ya çevrildi.
Rus yetkililerin olaylara dair açıklamaları ise belirsizliğini koruyor. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, sahil bölgesindeki durum hakkında yorum yapmaktan kaçınırken, “Askerlerimizin güvenliği sağlanmış durumda” demekle yetindi. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise olayları “kabul edilemez” olarak nitelendirerek, Suriye’deki tüm grupların siyasi sürece katılımının önemine vurgu yaptı.
Rusya’nın Stratejik Hesapları
Uzmanlar, Rusya’nın bu belirsiz tutumunun, sahada siyasi manevra alanını genişletme amacı taşıdığını belirtiyor. Moskova’nın, eski müttefiklerini tamamen terk etmek istemediği ancak doğrudan destek vermekten de kaçındığı ifade ediliyor. Araştırmacı Wael Alwan, yeni yönetimin sahildeki isyanı bastırmasının ardından Rusya’nın bu çatışmalardan fayda sağlayabileceğini, ancak net bir destek sunmamasının Moskova’nın Suriye’deki stratejik çıkarlarını tehlikeye atabileceğini belirtti.
Esad Kalıntılarına Destek İddiaları
Sosyal medyada yayılan ses kayıtları ve raporlar, Rusya’nın Hmeymim Üssü üzerinden Esad rejimi kalıntılarına silah desteği sağladığını öne sürüyor. Ancak Rusya Dışişleri Bakanlığı’na yakınlığıyla bilinen danışman Rami Shaer, bu iddiaları reddederek, Moskova’nın yeni Suriye yönetimini desteklediğini ve ülkedeki istikrarı sağlama çabalarını sürdürdüğünü savundu.
Bununla birlikte, Rus medyasında yer alan haberler, Esad rejimi yanlısı bir söylemle dikkat çekiyor. Örneğin, Rusya’nın popüler haber sitelerinden Lenta.ru, olayları “Hristiyanlar ve Şii Müslümanlar, yeni Suriye yönetimine karşı ayaklanıyor” başlığıyla duyurdu. Bu tür haberler, Moskova’nın sahadaki pozisyonuna dair soru işaretlerini artırıyor.
Sivillerin Korunması Tartışması
Suriye hükümeti, olayların arkasında dış güçlerin bulunduğunu iddia ederken, Rusya’nın Hmeymim Üssü'nde sivilleri koruma bahanesiyle müdahale hazırlığında olduğu yönünde söylentiler yayıldı. Bazı kaynaklar, üste toplanan Alavi topluluğundan insanların, uluslararası müdahale çağrısı içeren bir belgeye imza atmaya zorlandığını öne sürdü.
Ancak Rusya’nın bu tür bir adım atması, Moskova’nın Suriye’deki askeri ve ekonomik varlığını sürdürme çabalarını zora sokabilir. Danışman Rami Shaer, Rusya’nın böyle bir hamle yapmasının, Şam yönetimiyle ilişkilerini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Suriye’nin sahil bölgesindeki çatışmalar, ülkenin geleceği ve bölgesel dengeler açısından kritik bir dönemeçte olduğuna işaret ediyor. Rusya’nın bu olaylardaki rolü netleşmese de, Moskova’nın stratejik çıkarlarını koruma çabasıyla hareket ettiği açık. Ancak bu belirsizlik, Rusya’nın Suriye’deki etkisini ve güvenilirliğini zayıflatabilir.