New York Times'ta Declan Walsh imzalı bir haberde, Afrika'da Rusya ile Batı arasındaki rekabetin silah, altın ve sosyal medya üzerinden hızla tırmanışı ele alındı.
Walsh haberinde, silahlar, altın ve sosyal medyanın körüklediği Afrika'da Rusya ile Batı arasındaki rekabetin hızla tırmandığına yer veriyor. Yazar haberinde bu mücadelenin son patlama noktası olarak ise Çad'ı işaret ediyor. Çad, son dönemde Rusya'nın etkin olmaya çalıştığı ülkeler arasında yer alıyor.
ABD ve diğer batılı ülkeler bunun önüne geçmek için Çad hükümetine istihbarat sağlayarak Wagner'in Çad başkanını ve üç üst düzey yardımcısını öldürmeyi planladığı bilgisini verdi. Bu bilginin yanı sıra Çad yönetimine karşı muhalif olanları da Wagner'in üssü olarak bilinen Orta Afrika Cumhuriyeti'nde organize ettiği bilgisi de paylaşıldı.
The New York Times'ta yer alan haberde ayrıca, Biden'ın Afrika'da Rusya'ya karşı daha iddialı olduğu bilgisini de verdi. Bunula birlikte ABD'nin özellikle Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi eski sömürgelerde Rusya'ya zemin bırakan Fransa'nın çökmekte olan konununa destek vermeyi amaçladığı haberde yer verilen diğer bir husus.
Haber ayrıca Wagner'in altın ve elmas gibi değerli madenler karşılığında veya işletme lisanlarını alma karşılığında zayıf olan yönetimlere destek verdiğini belirtiyor. ABD'nin Rusya'nın bölgedeye etkili olamdan önce önlem almaya çalıştığı belirtilirken, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Nijer'e yaptığı ziyarete atıfta bulunuluyor. Blinken'ın Sahel bölgesinden 150 milyon dolarlık yatırım sözde ve sadece 2023 yılında Afrika'ya yapılan dördüncü ziyaret olduğuna haberde vurgu yapılıyor. Bu ziyaretlere ek olarak ise, Başkan Yardımcısı Kamala Harris bu ay Gana, Tanzanya ve Zambiya gezisine başlayacak ve Başkan Biden bu yıl içinde Afrika'yı ziyaret etme sözü verdiği haberde hatırlatılıyor.
New York Times'ta Declan Walsh imzalı haber şu şekilde devam ediyor: Blinken tarafından geçen yıl Güney Afrika'da tantanayla duyurulan Afrika'daki stratejisi, Afrika ülkelerini küresel bir rekabette piyonlar değil, değerli ortaklar olarak sunuyor.
Afrikalı liderler ise taraf seçmeye zorlanmak istemediklerini açıkça belirttiler.
Afrika Birliği başkanı Macky Sall, Eylül ayında BM Genel Kurulu'nda "Afrika, tarihin yükünden yeterince acı çekti. Yeni bir Soğuk Savaş'ın üreme alanı olmak istemiyor."dedi.
Rusya'nın Afrika ile olan bağları, Moskova'nın sempatik hükümetleri ve bağımsızlık hareketlerini desteklediği Sovyet dönemine kadar uzanıyor ve Rusya'nın kıtanın en büyük silah tedarikçisi haline gelmesiyle son yıllarda varlığını daha da artırdı.
Ancak en son nüfuz etme çabası, yaklaşık beş yıl önce, Bay Prigozhin'in Wagner paralı askerlerinin - birçok Rus ama aynı zamanda Suriyeli, Sırp ve Lübnanlı - kıtanın en çalkantılı köşelerinde görünmeye başlamasıyla başladı.
Sorulara yanıt olarak, Bay Prigozhin yaptığı açıklamada, "Ne Çadlı isyancılar ne de Çad'da nüfuz sahibi olan Sudan'ın lider yardımcısı
General Mohamed Hamdan'ın takma adı olan Bay Hemeti ile hiçbir ilgimiz yok" dedi.
Rusya'nın çabaları kıtayı kapsıyor, ancak en büyük etkiyi Sahra'yı çevreleyen yarı kurak bölge olan Sahel'de yaptı. Wagner savaşçıları Mali'de İslamcılarla savaşıyor, Orta Afrika Cumhuriyeti başkanının korumaları ve Sudan da dahil olmak üzere birçok ülkede altın madenciliği yapıyor. Sosyal medya kampanyaları, Başkan Vladimir V. Putin'in imajını parlatmaya veya Fransız karşıtı kızgınlığın kaynaklarından yararlanmaya çalışıyor.
Rus paralı askerlerinin gelişi, Fransız ordusunun birkaç ülkeden çekilmesine neden oldu. Kasım ayında Fransa, Sahel'deki İslamcı isyancılara karşı yürüttüğü ve zirvede beş Afrika ülkesinden askerlerin yer aldığı sekiz yıllık askeri harekat olan Barkhane Operasyonunu resmen sona erdirdi. Bunlardan biri, Mali, şimdi kesin olarak Rus yörüngesinde.
Ukrayna'daki savaş, Rusya'nın Afrika'ya doğru ilerlemesini engellemedi. Amerikalı yetkililer, Wagner'in kıtada 3.500 ila 4.500 arasında personel bulundurduğunu söylüyor
Rusya geri çekilmek yerine Afrika'da yeni dayanaklar arıyor.
Rusya dışişleri bakanı Sergey V. Lavrov yakın zamanda Mali'ye yaptığı bir ziyarette Gine, Burkina Faso ve Çad'dan Rusya'nın kapıdan içeri girmek için terörle mücadeleyi kullanmayı umduğu ülkeler olarak bahsetti. ABD'li yetkililer, Eritre'de Atlantik Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar kıyıdan kıyıya bir etki alanı arzusunu öne süren yeni Wagner bağlantılarının işaretlerini tespit ettiler.
Lavrov bu yıl yedi Afrika ülkesini ziyaret ederek Ukrayna'daki savaş konusundaki kararsızlıktan yararlanmak istedi ve Rusya'nın Wagner ile bağlantısını açıkça kabul etti. Birleşmiş Milletler'de yakın zamanda yapılan bir oylamada 30 Afrika ülkesi Rusya'nın saldırganlığını kınarken, 22 ülke bunu yapmamayı tercih etti.
Rusya, paramiliter güçleri Wagner'den silah ve eğitim almış ve bölgeyi geniş çapta dolaşan Sudan General Hamdan'da da güçlü bir ortak edindi. Geçen hafta, Birleşmiş Milletler'de sürekli olarak Rusya lehine oy kullanan bir avuç ülkeden biri olan Eritre'ye uçtu Lavrov.
Uzmanlar, Rusya'nın Afrika akınlarının etkisini abartmamak konusunda uyarıyorlar. Moskova'nın faaliyet gösterdiği ülkeler dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alıyor ve sahada, çabaları genellikle dağınık, yetersiz kaynaklara sahip ve Batı'nın gözünü dürtme arzusuyla motive edilmiş gibi görünüyor. Dış İlişkiler Konseyi'nde Afrika uzmanı olan Michelle Gavin, nihayetinde Rusya'nın Afrika ülkelerine verdiği büyük güvenlik vaatlerini yerine getirme olasılığının düşük olduğunu söyledi.
Ancak kısa vadede, eylemleri oldukça yıkıcı oluyor ve Batılı güçler bir yanıt bulmakta zorlanıyor.
Washington, Prigozhin'in Afrika'daki ağına karşı her zamanki araçlarını kullanmaya devam etti ve Ocak ayında birkaç ülkedeki iş girişimlerini ve ortaklarını hedef alan yeni yaptırımlar getirdi. Bu arada Fransızlar, eski kolonilerinde kendilerine karşı derin bir kızgınlığın Rus müdahalesine kapı araladığını kabul etmeye başladılar.
Başkan Emmanuel Macron, yakın zamanda dört Afrika ülkesine yaptığı bir gezide , yükselen Fransız karşıtı duygu dalgasını kabul etti ve yeni bir ortaklık dönemi sözü verdi.
Bazı Afrikalılar için alçakgönüllülük gösterisi çok geç geldi. Çad'ın başkenti Ndjamena'da bir sokak satıcısı olan 29 yaşındaki Halloak Haoua, "Çad halkı Fransızları istemiyor" dedi. En azından Ruslar bize yardım etmek istiyor. Fransızlarla, bu sadece kendi çıkarları için.”
