Uzmanlar, Filistin siyasi sahnesindeki karmaşıklığa ve özellikle Fetih ile Hamas hareketleri arasındaki vizyon, tutum ve siyasi program farklılıklarına dikkati çekerek, bu durumun Pekin'deki yapılması planlanan ulusal uzlaşı dosyasında herhangi bir ilerleme kaydedilme şansını azalttığını savundu.
Bununla birlikte toplantının Filistin'in iç karışıklığının düzenlenmesine yönelik bir adım olduğu; Filistinli gruplar arasındaki bölünmenin sona erdirilmesi ve görüşlerin birbirine yakınlaştırılması önündeki engellerin aşılmasına katkı sağlayacağı da düşünülüyor.
"Beklentiler yükseltilmemeli"
Filistinli İletişimciler ve Medya Derneği (FİMED) Müdürü, siyasi analist İbrahim Medhun, "Hamas ve Fetih hareketleri arasındaki uçurumun kapatılmasına ilişkin beklentiler yükseltilmemeli." dedi.
Fetih ile Filistin yönetimini bağlayan çok fazla kısıtlama olduğuna işaret eden Medhun, bu nedenle ulusal bir projenin gerçekleştirilmesinin zor olacağı görüşünü dile getirdi.
Medhun, Washington'un Filistinli grupların uzlaşı konusunda Çin'in attığı bu adımı engellenmeye çalışabileceğini, ABD'nin bu durumdan ve Rusya'nın bu konudaki hamlesinden de rahatsız olduğunu ifade etti.
ABD'nin İsrail konusunda "gözü kör ve önyargılı" tutumunun gölgesinde, Filistin dosyasını tekeline almakla ilgilendiğini belirten Medhun, uzlaşı için daha çok görüşmeye ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.
Bununla birlikte Çin'in küresel ve Filistin düzeyinde artan rolüne işaret ederek toplantıyı "önemli bir dönüm noktası" şeklinde tanımlayan Medhun, İsrail'in Gazze'ye saldırılarının dünyanın dikkatini çekmesinin ardından Çin'in Filistin meselesinin bir sonraki aşamasında rol almak istediğini, Filistin bakış açısını benimsemeye çalıştığını ancak bu konuda tek başına olmak istediği görüşünü aktardı.
İbrahim Medhun, "Şu anda bölünmeyi sona erdirme konusunda konuşmak zor. Ancak Pekin'deki toplantı Filistinli grupları birbirine yaklaştırma ve bölünmeyi sona erdirme yolunda atılan bir adım olabilir" dedi.
"Gruplar arasında yakınlaşma ihtimali zayıf"
Yebus Araştırma Merkezi Müdürü Süleyman Beşerat ise mevcut durumda Fetih ve Hamas hareketleri arasında yakınlaşma şansının zayıf olabileceğini kaydetti.
Filistinli gruplar arasındaki ilişkinin, herhangi bir anlayış için bir başlangıç noktası oluşturabilecek zemine sahip olmadığını savunan Beşerat, ancak bu toplantılarla mevcut durum üzerinde net bir tesiri olmadan bazı anlaşmalara varılabileceğini öngördü.
Beşerat, "Son dönemde Fetih ile Hamas arasında temel konularda memnuniyetsizliğin ifade edildiği bazı anlaşmazlıklar ortaya çıktı. Bu konular arasında İsrail'in Gazze'ye saldırıları, FKÖ'nün aktifleştirilmesi, Filistin'in iç işlerinin düzenlenmesi olasılığı, tüm Filistinlileri temsil eden bir hükümet veya kurum kurulması yer alıyor." diye konuştu.
Filistin yönetiminin mevcut durumda Filistin'in iç meseleleriyle ilgili dosyaları çözüme kavuşturamayacağını düşünen Beşerat, Pekin'deki toplantının "bir protokol ve Çin'e karşı nezaket hamlesi" olacağını ifade etti.
Beşerat, "Filistin saflarını birleştirmek için koşullar henüz olgunlaşmadı, herhangi bir anlaşma ABD'nin vetosuna maruz kalacak dolayısıyla çabalar boşa gidecek." dedi
"Yumuşak diplomasinin ustası" Çin'in, ABD'nin meşguliyetinden istifade etmek istediğini söyleyen Beşerat, Washington, Tel Aviv'e sınırsız destek verirken ve Joe Biden yönetimi Ukrayna'yı desteklemekle meşgulken Pekin'in kendisini bölgedeki siyasi sürecin arabulucusu ve sponsoru olarak sunmaya çalıştığını dile getirdi.
Beşerat, Filistin'in temel bir mesele olduğunu anımsatarak, Çin'in bölgede tutunacak bir alan oluşturmaya çalıştığını ifade etti.
"Uzlaşı ihtimal dışı, görüşlerin yakınlaşması olası"
Kudüs Araştırma Merkezi Müdürü Refik Avvad ise Çin'in bakış açılarının birbirine yakınlaştırılmasına katkıda bulunabileceğini ifade etti.
Pekin toplantısını "önemli" olarak nitelendiren Avvad, şöyle devam etti:
"Ulusal uzlaşı için pratik ve olası temelleri atmaya yönelik çabaların sürdürülmesi önemli. Herkes, bölünmenin devam etmesinin sadece İsrail'in faydasına olduğu konusunda hemfikir. İsrail, ne Fetih ne de Hamas ile herhangi bir anlaşma istiyor. Dolayısıyla Filistinli iki grubun gerçek birliğe ulaşması gerekli hale geldi. Çin'in Fetih ile Hamas arasında uzlaşma ilan edebilmesi şu anda pek olası değil ancak görüşleri yakınlaştıracak bir çerçeve oluşturabilir. Ekonomik açıdan güçlü olan Çin, siyasi nüfuz sahibi olmayı hedefliyor. Filistin meselesi ise her türlü etkiye açılan bir kapı. Çin, siyasi desteği sayesinde tarihi ilişkileri olduğunu bilerek Filistin meselesinin bölgeye açılan kapısı olmasını istiyor."
Çin Dışişleri Bakanlığı, Filistinli gruplar Fetih ve Hamas heyetlerinin 20 Temmuz'da Pekin'de yapacağı görüşmede uzlaşı sağlanması için çaba sarf etmeye hazır olduklarını açıklamıştı.
Fetih ve Hamas hareketleri de Pekin'de planlanan kapsamlı toplantıya katılacaklarını bildirmişti.
Filistin'de yapılan 2006 seçimlerini kazanan Hamas'ın Gazze Şeridi'nde yönetime geldiği 2007'den bu yana, İsrail işgali ve ablukası altındaki Filistin topraklarında siyasi bölünmüşlük yaşanıyor.
